Ayakkabı teknolojisi ve materyalleri her geçen yıl daha da gelişse de değişmeyen tek şey ayakkabıları uzun yıllar kullanabilmek için ayakkabı bakımına özen gösterilmesi gerektiğidir. Günümüzde deriden süete, nubuktan rugana kadar pek çok farklı ayakkabı çeşidi bulunur. Her bir ayakkabı modelinin kendine özgü temizlik yöntemleri ve bakım önerileri olsa da her ayakkabı modeli için ortak olan bazı öneriler sayesinde ayakkabılarınızı uzun yıllar boyunca ilk günkü haliyle kullanabilirsiniz.
Ayakkabı Bakımında Genel Kurallar
Ayakkabı bakımında dikkat edilmesi gerekenlere geçmeden önce genel olarak ayakkabı kullanırken kaçınmanız gerekenlere göz gezdirmeniz en iyisi olacaktır. Ayakkabı kullanımında yapılmaması gerekenler şu şekilde özetlenebilir:
- Sert kimyasallardan kaçının: Pek çok insan, ayakkabı temizliğinde sert kimyasalların lekeyi daha iyi çıkaracağını düşünür. Ancak, bu tür kimyasallar, uzun vadede ayakkabı yüzeyindeki doğal nemin kaybolmasına ve sonuç olarak ayakkabı yüzeyinin daha kırılgan hale gelmesine neden olur. Örneğin, sert kimyasallar, ayakkabı dikişlerine ve yapıştırıcılarına zarar verebilir. Dolayısıyla, ayakkabı bakımında sert kimyasal kullanımı yarardan çok zarar getirecektir.
- Plastik ayakkabı saklama kutusu kullanmayın: Son zamanlarda pratik depolama imkânı sunan plastik ayakkabı kutularının kullanımı oldukça popüler hale geldi. Ancak, bu noktada ayakkabıların da tıpkı insan cildi gibi nefes almaya ihtiyaç duyduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, hava akışının bozulmaması için ayakkabılarınızı plastik kutularda saklamaktan kaçınmanız gerekir.
- Aşırı kullanımdan kaçının: Sürekli olarak aynı çift ayakkabıyı giymek, ayakkabıya geri dönüşü olmayacak düzeyde zarar verebilir. Bu nedenle, ayakkabılarınızı her kullanımdan sonra en az 1 gün dinlendirmeniz ve ayakkabıları dönüşümlü olarak kullanmanız en iyisi olacaktır.
- Ayaklarınızı kuru tutun: Ayakkabıyı giymeden önce, ayaklarınızın tamamen kuru olduğundan emin olun. Genellikle terlik ya da sandalet gibi ayakkabılarda bu konuya önem verilmese de ayaklarınız nemliyken ayakkabı giymeniz hem ayaklarınızda sağlık sorunlarına neden olabilir hem de uzun vadede ayakkabıların küflenmesine yol açabilir.
- Kurutma esnasında ısı kullanmayın: Ayakkabılarınızın temizlik ve bakımını yaptıktan sonra kurutma sırasında ayakkabıya herhangi bir ısı kaynağı uygulamak zamandan tasarruf etmenizi sağlasa da bu durum ayakkabılarınızın deforme olmasına neden olabilir. Bu nedenle, ayakkabılarınızı doğrudan güneş ışığı altında bırakmamalı, herhangi bir ısı kaynağı uygulamamalı, bunun yerine ayakkabılarınızı serin ve havadar bir yerde kurumaya bırakmalısınız.
Ayakkabı Üretim Materyaline Göre Bakım Önerileri
Günümüzde farklı materyallerden üretilen pek çok ayakkabı modeli sıklıkla tercih edilen modeller arasında yer alır. Kullanılan her bir materyalin kendine özgü özellikleri olduğu için bakım önerileri de kullanılan materyale göre değişiklik gösterir. Ayakkabı bakımını üretildiği malzemeye göre yapmak hem ayak sağlığı hem de ayakkabı dayanıklılığı açısından büyük önem taşır.
Süet Ayakkabı Bakımı
Süet ayakkabı bakımının diğer ayakkabı modellerine göre daha zor olduğu düşünülür. Leke ve kir tutması daha kolay olan bu tür ayakkabılara düzenli bakım yapılmazsa ayakkabıların kullanım süresi büyük ölçüde azalabilir. Bu durumun önüne geçmek için süet ayakkabılar için özel olarak üretilen ayakkabı silgilerinden, sprey temizleyicilerden ve fırçalardan yararlanabilirsiniz. Süet ayakkabıları korumanın en iyi yolu ayakkabıyı tozlu, çamurlu ve yağmurlu ortamlardan uzak tutmaktır.
Rugan Ayakkabı Bakımı
Bakımı en kolay olan ayakkabı türleri arasında yer alan rugan ayakkabı modelleri leke ve kirden çok fazla etkilenmese de darbelerden çok çabuk etkilenir. En ufak bir çarpmada kolaylıkla çizilen, doğru kullanılmadığında yüzeyinde ezikler ve çatlaklar oluşabilen bu tür ayakkabıları her gün giymemeniz ve sadece özel günlerde kullanmanız tavsiye edilir. Rugan ayakkabı bakımında nemlendirilmiş bir bez yardımıyla kirleri ve tozları nazikçe, çok fazla bastırmadan silebilirsiniz.
Deri Ayakkabı Bakımı
Deri ayakkabı bakımında en önemli nokta derinin doğal yapısında bulunan gözenekli formun bozulmamasına özen göstermektir. Bunun için deri ayakkabı temizliğinde tercih edeceğiniz solüsyon, sprey, fırça ya da sünger yapısının bu gözenekli forma zarar vermeyecek şekilde olmasına dikkat etmeniz gerekir. Her kullanım sonrasında nemli bir bezle deri ayakkabınızı silebilir, özel deri cilaları yardımıyla ayakkabının nemli yapısını koruyarak deri ayakkabılarınızı uzun yıllar kullanabilirsiniz.
Nubuk Ayakkabı Bakımı
Yapısı süet ayakkabılara benzeyen nubuk ayakkabıların bakımı, süet ayakkabı bakımıyla neredeyse aynıdır. Oldukça kırılgan ve hassas bir yapıya sahip olan nubuk ayakkabıların çamurlu, yağmurlu ve karlı havalarda tercih edilmemesi gerekir. Bu ayakkabılar genellikle güneşli ve yağmurun olmadığı havalarda veya kapalı mekanlarda tercih edilmelidir. Her kullanım sonrası nubuk ayakkabılar için özel üretilen temizlik fırçası yardımıyla ayakkabı temizlenmeli, daha sonrasında ayakkabı dolabına kaldırılmalıdır.
Tüm Ayakkabı Modelleri İçin Bakım İpuçları
Ayakkabı bakımında ayakkabının üretildiği malzemeye bağlı olarak bakım önerileri değişse de aslında tüm ayakkabılar için geçerli olan birtakım bakım ipuçları bulunur. Severek giydiğiniz ayakkabılarınızı uzun yıllar boyunca kullanmak için aşağıda sizin için listelediğimiz önerileri uygulayabilirsiniz:
1. Sedir Ayakkabı Kalıpları Kullanın
Normal bir günde ayaklarınızın neredeyse çeyrek çay bardağı kadar nem ürettiğini, hatta çok fazla yürüdüğünüz günlerde bu nem miktarının spor ayakkabılar için yaklaşık yarım çay bardağına kadar ulaştığını biliyor muydunuz? Aslında, burada sadece ayaklarınız nemlenmez. Aynı zamanda, ayakkabının iç kısım dolguları da nemlenir. Bu nedenle, ayakkabılarınızı dolaba yerleştirmeden önce sedir ağacından yapılmış kalıplara yerleştirmek, ahşabın nemi çekmesini sağlar. Alacağınız bu basit önlem sayesinde, ayakkabılarınızın ömrünü üç katına kadar uzatabilir ve doğal formlarının bozulmasının önüne geçebilirsiniz.
2. Koruyucu Tabanlar Kullanın
Ayakkabılarınızı kullanırken ekstra bir tabanlık kullanmanız hem ayak sağlığınız için büyük önem taşır hem de ayakkabının kullanım ömrünü büyük ölçüde uzatır. Özellikle kauçuk formlu tabanlıklar pratik kullanım sunarak ayakkabının dış tabanını aşınma ve yıpranmaya karşı korur. Yağmurlu ve karlı havalarda tercih edilen suya dayanıklı ve kaymaz tabanlıklar, ayakkabı ömrünü artıran bir diğer tabanlık türüdür.
3. Ayakkabı Giyerken Çekecek Kullanın
Ayakkabı giyerken parmaklarınızdan yardım almak yerine ayakkabı çekeceği kullanmanız önerilir. Bu şekilde, ayakkabının topuk ve arka kısmındaki yumuşak derinin zamanla aşınması ve formunu kaybetmesini önleyebilirsiniz. Buna ek olarak bağcıklı ayakkabıları giymeden önce bağcıkları çözerek yeniden bağlamak ve ayakkabıları çıkarırken bağcıkları tekrar çözmek, bu model ayakkabıların ömrünü uzatan ve dikkat edilmesi gereken önemli bir husustur.